Iodine: wat is het en waarom daalt de inname in Nederland?
Iodine, ook wel jodium genoemd, is een essentieel spoorelement dat een cruciale rol speelt in diverse lichaamsfuncties. Het staat vooral bekend als het mineraal dat de schildklier nodig heeft om schildklierhormonen aan te maken, maar het heeft nog veel meer functies in ons lichaam. Uit onderzoek van het RIVM blijkt dat er een daling van de jodiuminname te zien is in Nederland[1]. De verschillende vormen van suppletie, met name oraal (jodium) en transdermaal via de huid (iodine), roepen vaak vragen op. Wat is het verschil? En hoe kun je jodium gebruiken? Lees verder in deze blog.
Iodine: wat is het en waarom daalt de inname in Nederland?
Iodine, ook wel jodium genoemd, is een essentieel spoorelement dat een cruciale rol speelt in diverse lichaamsfuncties. Het staat vooral bekend als het mineraal dat de schildklier nodig heeft om schildklierhormonen aan te maken, maar het heeft nog veel meer functies in ons lichaam. Uit onderzoek van het RIVM blijkt dat er een daling van de jodiuminname te zien is in Nederland[1]. De verschillende vormen van suppletie, met name oraal (jodium) en transdermaal via de huid (iodine), roepen vaak vragen op. Wat is het verschil? En hoe kun je jodium gebruiken? Lees verder in deze blog.
Wat is Iodine?
Iodine, afgeleid van het Griekse woord “iodes” wat “paars” betekent, is een spoorelement dat van nature voorkomt in bepaalde voedingsmiddelen en zeewater. Hoewel het van nature in de aardkorst voorkomt, is het vaak ongelijk verdeeld in de bodem, wat de variabiliteit in jodiumgehalten in voedingsmiddelen verklaart[2]. Het is van vitaal belang voor de productie van schildklierhormonen, die op hun beurt een breed scala aan lichaamsfuncties reguleren.
Het belang van iodine voor gezondheid
Iodine is betrokken bij verschillende lichaamsfuncties die essentieel zijn voor het behoud van een optimale gezondheid. De schildklierhormonen, beïnvloed door jodium, reguleren de energieproductie, lichaamstemperatuur, hartslag en spijsvertering. Naast ondersteuning van de schildklier draagt jodium bij aan:
- Het behoud van een gezonde huid
- Een normaal geheugen/leervermogen
- Aan het energielevend metabolisme
- Voor inwendige huidverzorging
- Heeft een positieve invloed op de werking van het zenuwstelsel
- Speelt een rol bij de normale groei van kinderen
Iodine in voeding: waar zit het in?
Hoewel jodium van nature voorkomt in zeevis, schaal- en schelpdieren, vlees en eieren, is het gehalte in plantaardige bronnen afhankelijk van de jodiumconcentratie in de bodem. Zeewier, met name kelp, is een uitstekende natuurlijke bron van jodium. Vanaf de twintigste eeuw wordt er jodium toegevoegd aan keukenzout en bakkerszout om tekorten te voorkomen.
Voedingsmiddelen met de hoogste gehaltes aan jodium zijn:
| Kabeljauw (vis)[3] | 150-300 mcg |
| Heilbot (vis) | 190 mcg |
| Zeewier[4] | 1500-3000 mcg |
| Makreel (vis) | 80 mcg |
| Garnalen (schaal- en schelpdieren) | 60 mcg |
| Kreeft (schaal- en schelpdieren) | 100 mcg |
| Kipfilet | 9 mcg |
| Kwartelei | 20 mcg |
| Ei | 13 mcg |
| Rundvlees | 3 mcg |
De gehaltes hierboven kunnen afwijken omdat het jodiumgehalte afhankelijk is van de jodiumgehalte in de bodem / zee waar het vandaan komt.
Tekst gaat verder onder foto van Iodine
LifeAid™ Iodine geproduceerd op Lugol’s wijze.Dalend jodiumgehalte onder Nederlanders
In juli 2022 heeft het RIVM een onderzoek naar buiten gebracht met de conclusie dat het jodiumgehalte onder de Nederlanders een dalende trend vertoont. In de afgelopen 14 jaar is de jodiuminname met 33% gedaald. Wat zijn de mogelijke oorzaken van deze dalende trend?
-
Minder vis / zeevruchten
Hierboven kun je zien dat jodium vooral voorkomt in vis- en zeeproducten zoals zeewier. Vergeleken met 14 jaar geleden eet een groot deel van de bevolking minder vis en schelpdieren. Daarnaast is de vegan/plantaardige levensstijl steeds populairder geworden, waardoor het voor deze groep mensen lastiger is om dagelijks voldoende jodium binnen te krijgen.
-
We eten minder brood
Brood uit de supermarkt bevat vaak gejodeerd zout, waardoor we in vergelijking met 14 jaar geleden minder jodium via brood binnenkrijgen. We eten (gelukkig) steeds minder brood uit de supermarkt en kiezen voor biologisch of zelfgemaakt brood wanneer we wel een keer brood eten. Bij de bereiding van zelfgemaakt brood of biologisch brood wordt nagenoeg geen gejodeerd zout gebruikt. Brood uit de supermarkt bevat gluten en exorfines, wat niet bevorderlijk is voor het endorfine- en ECS-systeem.
-
We gebruiken natuurlijk zout i.p.v. keukenzout
Keukenzout bevat natrium en chloride. In de supermarkt kun je kiezen voor gejodeerd keukenzout, waar vanzelfsprekend jodium aan is toegevoegd. Alle andere mineralen zijn verwijderd uit keukenzout. Dit is ook de reden waarom veel mensen kiezen voor het gebruik van Himalaya- of Keltisch zeezout. Ook wij raden dit aan. In deze vormen van zout zit wel een beetje jodium, maar niet zoveel als in keukenzout. Daarnaast rust er een ‘taboe’ op het gebruik van zout in ons eten. Dit is volkomen terecht als het gaat om keukenzout. Echter geldt dit niet voor Himalaya- en Keltisch zeezout. Omdat deze vormen van zout nog alle mineralen bevatten, zijn ze juist wel geschikt om te blijven gebruiken in het eten.
Wil je echt zo min mogelijk zout binnenkrijgen? Kies dan voor een zeewaterconcentraat zoals Immutines, waarbij 98% van het natrium (keukenzout) is uitgefilterd en waarbij alle mineralen en gunstige microben intact blijven.
Iodine suppleren: oraal of via huid?
Gezien de variabiliteit in jodiumgehalten in voedingsmiddelen en de dalende trend van jodiuminname, overwegen mensen om jodium te suppleren. Veel mensen kennen jodium als desinfectiemiddel. Deze vorm van jodium is echter anders van structuur en niet opneembaar. Er zijn meerdere mogelijkheden om jodium te suppleren, zowel oraal als via de huid.
Orale inname -> jodium
Jodium kun je aanvullen met tabletten of druppels. Het is belangrijk om te weten dat supplementen maximaal 150 mcg jodium mogen bevatten. Er zijn verschillende vormen, waarbij nascent jodium een van de bekendste is. Een goede multivitamine voorziet in deze dagelijkse behoefte.
Wist je dat de multivitamine van LifeAid™ binnenkort ook beschikbaar is en jodium bevat?
Via de huid -> Iodine
Iodine is een andere benaming voor jodium. Het heeft een andere scheikundige structuur dan jodium voor orale inname. Iodine bevat twee vormen van jodium: kaliumjodide en elementair jodium (iodine). Deze vorm van jodium is door de Franse arts Lugol in 1829 ontwikkeld en wordt sinds die tijd gebruikt. Het staat op de lijst van essentiële geneesmiddelen van de Wereldgezondheidsorganisatie. Deze vorm van jodium is vooral geschikt voor op de huid.
Iodine huidtest
Wanneer je gebruikmaakt van iodine voor op de huid, kun je door middel van een test beslissen hoe frequent en hoeland je het kunt gebruiken. Maak met de iodine een plek aan de binnenkant van je arm ter grootte van een golfbal. De plek dient 5 uur zichtbaar te zijn. Is de bruine plek eerder weg? Herhaal deze handeling dan dagelijks totdat de plek wel langer dan 5 uur blijft zitten. Belangrijk is wel dat je dan ook dagelijks 3 paranoten eet vanwege het selenium dat erin zit. Selenium en jodium hebben een samenwerkingsverbandje in het lichaam.
Zoek eens op social media naar ‘Barbara O’Neill Iodine test’.
Iodine huidtest
Wanneer je gebruikmaakt van iodine voor op de huid, kun je door middel van een test beslissen hoe frequent en hoelang je het kunt gebruiken. Maak met de iodine een plek aan de binnenkant van je arm ter grootte van een golfbal. De plek dient 5 uur zichtbaar te zijn. Is de bruine plek eerder weg? Herhaal deze handeling dan dagelijks totdat de plek wel langer dan 5 uur blijft zitten. Belangrijk is wel dat je dan ook dagelijks 3 paranoten eet vanwege het selenium dat erin zit. Selenium en jodium hebben een samenwerkingsverbandje in het lichaam.
Zoek eens op social media naar ‘Barbara O’Neill Iodine test’.
Conclusie
In deze blog hebben we ontdekt dat iodine, ook wel jodium genoemd, een essentieel spoorelement is met cruciale functies voor ons lichaam, maar het RIVM-onderzoek toont aan dat de jodiuminname onder Nederlanders is gedaald. Deze daling kan worden toegeschreven aan factoren zoals verminderde consumptie van vis, zeevruchten en brood, geen gebruik van gejodeerd zout in zelfgemaakt of biologisch brood, en een voorkeur voor minerraalrijke zouten zonder extra toegevoegd jodium. Hierdoor overwegen mensen jodium te suppleren, zowel via orale inname als transdermaal met iodine. Orale inname, zoals nascent jodium, is bekend, maar de alternatieve benadering van iodine op de huid, zoals Lugol’s iodine, biedt een nieuwe mogelijkheid. Bewustzijn van jodiumbronnen en actieve maatregelen om tekorten te voorkomen, blijven essentieel voor het behouden van de vele gezondheidsvoordelen van jodium.
Bronnen
[1] Dinnissen, C. S., de Jong, M. H., Verkaik-Kloosterman, J., & Hendriksen, M. (2022). Jodiuminname van volwassenen in Noord Nederland in 2020-2021 en trend sinds 2006-2007. Resultaten van voedingsstatusonderzoek in het Lifelines cohort.
[2] Zimmermann M. B. (2009). Iodine […]. Endocrine reviews, 30(4), 376–408.
[3] National Institutes of Health. (2022). Iodine. Fact Sheets for Health Professionals.
[4] Yeh, T. S., Hung, N. H., & Lin, T. C. (2014). Analysis of iodine content in seaweed by GC-ECD and estimation of iodine intake. Journal of Food and Drug Analysis, 22(2), 189-196.
[5] https://www.keuringsraad.nl/gezondheidsproducten/claimsdatabase
